Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)

Dit is een therapie voor mensen die last blijven houden van traumatische ervaringen, ingrijpende gebeurtenissen en zelfbeeldbeschadiging. Bijvoorbeeld een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf.
EMDR wordt ook ingezet voor andere ervaringen die in het hier-en-nu nog invloed hebben op de ontwikkeling van iemands leven(bijvoorbeeld pesterijen of krenkingen in de jeugd).

Waarvoor is EMDR bedoeld?

Schokkende gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in je leven. Meestal verwerken mensen dat op eigen kracht, maar soms ontwikkelen zich psychische klachten zoals zich opdringende herinneringen, angstwekkende herbelevingen(flashbacks) , nachtmerries, schrik- en vermijdingsreacties. In bepaalde gevallen spreekt men van een post traumatische stress-stoornis (PTSS).
PTSS wordt als het primaire indicatiegebied voor EMDR beschouwd, maar de ervaringen laten zien dat het mogelijk is een grote verscheidenheid aan psychische aandoeningen en klachten met EMDR te behandelen. Klachten die gepaard gaan met vermijdingsgedrag, somberheid en/of gevoelens van angst, schaamte, verdriet, schuld of boosheid. Uitgangspunt is telkens dat de klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen.

Voorbeelden van gebeurtenissen waarvoor EMDR wordt ingezet:

De belangrijkste insteek van de EMDR therapeut is: de cliënt helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen.

Werkt EMDR?

Er is veel onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van EMDR. Uit de resultaten blijkt dat cliënten goed op EMDR reageren. EMDR is een kortdurende therapievorm. Bij trauma’s na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis zijn mensen vaak al na enkele zittingen in staat om de dagelijkse bezigheden weer op te pakken.

Hoe weet je of EMDR kan worden toegepast?

In het begin van de therapie gaat mijn aandacht uit naar de oorzaak en achtergronden van je klachten. Daarnaast maak ik een taxatie van een aantal individuele kenmerken (waaronder de persoonlijke draagkracht en de last die men van de klachten ondervindt). Hieruit zal blijken of een gerichte traumabehandeling op dat moment nodig is, en of EMDR daarvoor het beste kan worden ingezet.

Hoe gaat EMDR in z’n werk?

De therapeut zal je vragen aan de gebeurtenis terug te denken én aan de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna start het verwerkingsproces.De therapeut zal je opnieuw vragen de gebeurtenis voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Doorgaans zal dat de hand van de therapeut zijn. De therapeut zal vragen de aandacht hierop te richten en daarna de hand op ongeveer 30 centimeter afstand, voor het gezicht langs, heen en weer bewegen. Een ander methode gebeurt door middel van een koptelefoon waarbij geluiden afwisselend rechts en links worden aangeboden. Na elke set wordt er even rust genomen. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat er in gedachten naar boven komt. De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. De cliënt wordt na elke set afleidende prikkels gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set volgt.

Wat zijn de te verwachten effecten?

De aangeboden sets stimuli zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Ook kunnen er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon.

Zijn er ook nadelen?

Na afloop van een EMDR therapie kunnen de effecten nog even doorwerken. Dat is natuurlijk goed. Toch kan dit in sommige gevallen de cliënt het idee geven even de regie kwijt te zijn. Bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen. Vaak is het dan een geruststelling om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen een dagboekje bij te houden en op te schrijven wat er naar boven komt. Deze dingen kunnen dan in de volgende zitting aan de orde komen.

Wat is het werkingsmechanisme van EMDR?

Hoe EMDR precies werkt is nog onduidelijk. Een mogelijke verklaring voor de effecten van EMDR is dat de procedure leidt tot versnelde informatieverwerking. Denkbaar is dat combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende stimulus er voor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Een wisselwerking tussen de twee hersenhelften die door deze methode gestimuleerd wordt waardoor verstand en gevoel geïntegreerd worden is een andere veronderstelling waarom deze methode werkt. Toekomstig onderzoek zal uitmaken hoe de waargenomen effecten het best kunnen worden verklaard.